Matching en mismatching, hoe kijk jij?

Tijdens een opleiding zei een trainer dat hij zijn vrouw was gaan begrijpen toen hij las over het begrip matchen en mismatchen. Ik vind het zelf ook een prettige invalshoek als ik de ander niet begrijp. De ander begrijpen is vaak het gevolg van anders denken. De ander denkt anders. Op een goede dag maakt het mij niet uit, maar als ik een dag minder geslapen heb ….

Verschil tussen de matcher en mismatcher

Matchen en mismatchen komt uit NLP (Neuro-Linguïstisch Programmeren). Mensen met een voorkeur voor matchen richten zich op overeenkomsten. Zij zoeken aansluiting, bevestiging, bouwen voort op bestaande ideeën en creëren harmonie. In gesprekken reageren ze vaak met instemming of aanvullingen. Zij zijn gericht op voortgang en samenwerking. De mismatcher richt zich vooral op verschillen. Zij zien wat ontbreekt, wat niet klopt, wat beter kan. In gesprekken reageren ze sneller met kritische vragen, bedenkingen of alternatieve invalshoeken. Ze zijn gericht op correctheid, verbetering en volledigheid.

Voorkeursstrategie

Het zijn voorkeursstrategieën en natuurlijk geen vaste typen. De meeste mensen gebruiken beide stijlen, afhankelijk van context, rol en veiligheid. Maar iedereen heeft een natuurlijke neiging, en die is vaak zichtbaar in eerste reacties. Het gaat daarbij niet zozeer om je communicatiestijl. Je stijl kan voor anderen in je uitingen heel goed harmonieus zijn, terwijl jij in je hoofd een mismatcher bent. Het gaat om je natuurlijke neiging en niet om wat jij met die neiging doet. Onder druk zal je echter wel zien dat je natuurlijke neiging dan meer de overhand neemt. Het gaat dus om een voorkeur. Hoe jij de wereld waarneemt, informatie verwerker en vaak hoe je reageert op wat anderen zeggen of doen.

Voorbeelden

Het onderscheid geeft mij soms rust. Het laat zien dat er tussen ons (mij en de ander) niet per se een verschil van mening is, maar dat de ander een ander vertrekpunt heeft of dit anders uit.

Stel je collega of partner deelt enthousiast een idee. De matchers zal zeggen: ‘Leuk! Laten we het proberen, het klinkt uitdagend’ (bevestigt, motiveert, enthousiasmeert). De mismatcher: “Interessant. Maar wat zijn de valkuilen die we over het hoofd zien?” (daagt uit, wil zeker weten dat het idee stevig staat). In beginsel zijn ze het eens over het potentieel, maar waar de matcher energie geeft, zet de mismatcher de rem erop, niet om tegen te houden, maar om te verdiepen.

Een ander voorbeeld. Er wordt een nieuwe vriend of teamlid voorgesteld om een vakantie mee te houden of een belangrijk project mee te doen. De matcher zal zeggen: ‘Hij lijkt me een goede match. Mooie aanvulling op het team’ (zoekt bevestiging in eerste indruk, gelooft in potentieel). De mismatcher zal eerder reageren in termen van: ‘Ik ben benieuwd hoe hij onder druk functioneert. Hebben we daar voorbeelden van?’ (zoekt zekerheid via bewijs, stelt kritische verdiepingsvraag). Ook hier hebben zij dezelfde intentie, maar vanuit een andere invalshoek. Zij vinden beide de persoon geschikt maar de matcher vertrouwt sneller op zijn gevoel, de mismatcher zoekt er bewijs voor.

Wat heb je eraan?

Het geeft een stuk bewustwording. Het herkennen van deze voorkeuren voorkomt misverstanden. Wat de één ziet als kritisch of lastig (mismatching), ervaart de ander als zorgvuldig en nodig. Wat de één ziet als constructief en verbindend (matching), ervaart de ander misschien als te meegaand of oppervlakkig. Weten waar je zelf en de ander vandaan komt, opent de weg naar betere samenwerking.

Je kan het ook gebruiken. Zo is matching nuttig bij brainstormen, teamvorming of draagvlak creëren. En is mismatching van belang bij risicoanalyse, besluitvorming en evaluaties.

Het kan je ook helpen blinde vlekken te voorkomen. Teams die alleen matchen, lopen risico op groepsdenken. Teams met alleen mismatchers blijven vaak hangen in discussie en besluiteloosheid. Een gezonde balans voorkomt beide valkuilen.

Voor je persoonlijke ontwikkeling kan het je helpen als je weet waar jouw voorkeur ligt waardoor je de tegenovergestelde stijl kan aanleren om je flexibiliteit te vergroten. Matchers kunnen leren om kritische vragen te stellen; mismatchers om soms eerst aan te sluiten voor ze corrigeren.

Matcher en mismatcher is daarmee vooral een kwestie van perspectief. De reactie van mismatcher is niet ‘tegen’, en de reactie van matcher is niet ‘naïef’. Ze hebben een ander vertrekpunt. Als je dat begrijpt, kan je betere gesprekken voeren, met minder irritatie en meer ruimte voor complementariteit.

Toepassing in besluitvorming

In besluitvorming kan het je helpen. Veel teams neigen naar matching gedrag, uit behoefte aan harmonie of omdat afwijkende geluiden sociaal onveilig voelen. Maar zonder mismatching, zonder de stem die vertraagt, twijfelt of bevraagt, worden risico’s gemist en blijven alternatieven onderbelicht. De andere kant is ook waar, te veel mismatching zonder erkenning of richting kan besluitvorming blokkeren of ondergraven. De sleutel ligt in ruimte geven aan verschil, zonder oordeel. Pas als matching en mismatching elkaar mogen ontmoeten, ontstaat er een besluit dat werkelijk is afgewogen.

Kenmerken van matchers en mismatchers