Iemand vroeg mij laatst wat het teken onderaan mijn privacyverklaring eigenlijk betekent. Het opgenomen teken is kort gezegd een visuele weergave van mijn toestemming om mijn privacyverklaring te mogen gebruiken. Je mag de verklaring dus zelf knippen en plakken en voor je eigen website gebruiken.
Waarom geef je toestemming?
Het auteursrecht is in Nederland neergelegd in de auteurswet. Hierin wordt in artikel 1 aan de maker het uitsluitend recht gegeven om zijn werk te verveelvoudigen en openbaar te maken. Er zijn uitzonderingen, zoals citaatrecht of parodie, maar in beginsel geldt dat alleen de maker het recht heeft op zijn werk. Dit heeft tot gevolg dat veel van wat mensen maken in beginsel auteursrechtelijk beschermd is. Iemand die een privacyverklaring online zet of een blog maakt heeft daar in beginsel auteursrecht op en dat mag een ander dus wel lezen maar niet zelf op zijn website zetten. Dat is ook de reden dat het kopiëren van foto’s of teksten van het internet alleen is toegestaan als je toestemming hebt van de maker. Veel makers zetten hun afbeeldingen en teksten wel online maar geven niet expliciet toestemming om dit te mogen gebruiken. Als jij dat materiaal toch gebruikt dan pleeg je inbreuk op hun auteursrecht. Soms vinden makers dat prima en soms wordt het een rechtszaak. Wanneer er inbreuk wordt gepleegd op jouw materiaal dan zijn er op internet voldoende tips te vinden wat je moet doen. Dat geldt ook als jij wordt aangesproken. Om materiaal van een ander te mogen gebruiken heb je dus toestemming nodig van de maker. Sommige makers willen hun werk gewoon gratis delen en aan iedereen ter beschikking stellen. Het plaatsen op internet is juridisch gezien niet voldoende. De makers moeten volgens de wet immers toestemming geven. Deze toestemming komen partijen dan overeen in een zo genoemde licentie. Om het delen van materiaal juridisch zo eenvoudig mogelijk te maken heeft het Creative Commons initiatief een aantal standaardlicenties ontwikkeld die gratis en voor iedereen op het internet beschikbaar zijn. Voor software is er een vergelijkbaar initiatief met zogenoemde open source licenties.
Toestemming in vele vormen
Je kan auteursrechten overdragen, dan geef je het recht weg (vaak tegen betaling) of je geeft het recht in licentie. Wanneer je het recht in licentie geeft dan behoudt je het recht en geef je toestemming voor bepaald gebruikt. Bijvoorbeeld het gebruik van een foto voor één bepaald boek of één bepaalde tentoonstelling. Als juristen licenties opstellen dan maken ze afspraken over de duur van de licentie (éénmalig of twee jaar), het territorium (alleen Nederland of de hele wereld), de reikwijdte (alleen voor een boek of website) en natuurlijk de vergoeding die er tegenover staat. Je ziet dat je alle kanten op kan met licenties. Het Creative Commons initiatief heeft een aantal standaardlicenties ontwikkeld die er vanuit gaan dat je het werk dat je hebt gemaakt van jou is en dat jij het zonder vergoeding ter beschikking wil stellen.
Soorten creative commons licenties
Het Creative Commons initiatief heeft voor het maken van de door jouw gewenste licentie eigenlijk maar twee vragen: Sta je toe dat afgeleide werken van jouw werk gedeeld kunnen worden en mogen derden gebruik maken van jouw werk voor commerciële doeleinden? Als derden geen gebruik maken van jouw werk voor commerciële doeleinden dan vinden zij dit eigenlijk geen free culture en dat zeggen ze je ook bij het maken van de licentie.
Iedere licentie gaat er van uit dat naamsvermelding verplicht is. Het is verder aan jou om te beslissen of anderen jouw werk voor commerciële doeleinden mogen gebruiken, ze jouw werk in originele staat moeten laten en of anderen hun werk ook onder dezelfde licentie als jij moeten verstrekken.
Creative commons biedt je dus vier mogelijkheden die onderling te combineren zijn, met uitzondering van GelijkDelen en GeenAfgeleideWerken:
- Naamsvermelding: anderen mogen jouw werk gebruiken zolang ze je naam maar vermelden. Dit is een uitgangspunt bij iedere licentie;
- Niet-commercieel: anderen mogen jouw werk gebruiken zolang het niet voor commerciële doeleinden is;
- Geen afgeleid werk: anderen mogen jouw werk gebruiken zolang zij het in de originele staat laten;
- Gelijk delen: anderen mogen jouw werk gebruiken zolang zij hun werk onder dezelfde licentie vrijgeven als het originele werk.
Wanneer je jouw werk vrij wil geven zodat iedereen het zonder restricties kan gebruik maken dan kan je gebruik maken van de CC0 verklaring waarin je aangeeft dat je afstand doet van je auteursrecht. Als je het vrij wil geven zal je immers afstand moeten doen van het (auteurs)recht dat je automatisch krijgt als jij je werk maakt.
Meer uitleg en een handige tool
Voor meer informatie over de licenties verwijs ik je graag naar creativecommons.nl. Als je er in de praktijk meer wilt werken dan hebben zij een handige tool om de licentie samen te stellen, inclusief een htmlcode om je website te kunnen zetten. En wanneer je toevallig op zoek was naar gratis en rechtenvrije foto’s dan heeft Charlotte’s Law een kort overzicht van 10 goede bronnen.